عبدالله بن احمد بامخرمهابوالطیب عفیف‌الدین عبدالله بن احمد حمیری شیبانی (۸۳۳ - ۹۰۳ق/۱۴۳۰- ۱۴۹۸م) از افراد مشهور خاندان بامخرمه، فقیه و ادیب بود. ۱ - پیشینهوی در روستای هجرین به دنیا آمد و نزد مادر و داییش ابوبکر باقصام پرورش یافت [۱]
بامخرمه، عبدالله طیب، قلادة النحر، ص۱۳۲ (نک: مل، لوفگرن).
و همان‌جا به آموزش مقدمات پرداخت. در ۸۵۳ق به همراه خاندان باعُصَیّه پیاده به حج رفت؛ سپس برای کسب علم آهنگ عدن کرد و نزد استادان آن دیار، تفسیر، حدیث، نحو و فقه آموخت. [۲]
بامخرمه، عبدالله طیب، قلادة النحر، ص۱۳۲-۱۳۳، (نک: مل، لوفگرن).
[۴]
حبشی، عبدالله محمد، مصادر الفکر العربی الاسلامی فی الیمن، ج۱، ص۲۰۷، صنعا، مرکز الدراسات الیمنیه.
عبدالله با وجود فقر و تنگدستی، در طلب علم بسیار سخت‌کوش بود. استادش باشکیل که وی را صادق، صریح و پای‌بند به علم و دانش یافت، دختر خود را به ازدواج او درآورد. [۵]
بامخرمه، عبدالله طیب، قلادة النحر ، ص۱۳۳ (نک: مل، لوفگرن).
بامخرمه به زودی در علوم فقه، اصول، فرائض، و جز آن دستی توانا یافت، چندان‌که مردم، در مسائل مختلف خود، بیشتر به وی مراجعه می‌کردند. [۸]
بریهی، عبدالوهاب، طبقات صلحاءالیمن، به کوشش عبدالله محمد حبشی، ج۱، ص۳۳۷، بیروت / صنعا، ۱۴۰۳ق/ ۱۹۸۳م.
دانش گسترده و صراحت لهجه وی در بیان حق، هیبتی درخور احترام در وی پدید آورد. [۱۱]
بریهی، عبدالوهاب، طبقات صلحاءالیمن، به کوشش عبدالله محمد حبشی، ج۱، ص۳۳۶، بیروت / صنعا، ۱۴۰۳ق/ ۱۹۸۳م.
۲ - تصدی امر قضابامخرمه که سخت مورد علاقه و احترام علی بن طاهر، سرسلسله طاهریان یمن بود، به خواهش وی منصب قضای عدن را با قید شروطی پذیرفت. در مدت تصدی امر قضا، اقامه حق و ترویج شرع مقدس را سرلوحه اعمال خویش قرار داد. ۳ - بازگشت به وطناو که نتوانست بیش از چند ماه در این منصب باقی بماند، به ناچار از راه دریا به شِحر گریخت و سپس به موطن خویش هجرین پناه برد. سرانجام، علی بن طاهر که وضع را چنین دید، عذر او را پذیرفت و با احترام به عدن بازش گرداند. [۱۴]
حبشی، عبدالله محمد، مصادر الفکر العربی الاسلامی فی الیمن، ج۱، ص۲۰۷، صنعا، مرکز الدراسات الیمنیه.
[۱۶]
بامخرمه، عبدالله طیب، قلادة النحر، ص۱۳۳ (نک: مل، لوفگرن).
از آن پس، جز به کار علم نپرداخت و حتی در ۶۴ سالگی نامه‌ای به سخاوی در مکه فرستاد و موفق به دریافت «اجازه» از وی گردید. ۴ - شاگرداناز شاگردان وی می‌توان به عمر بن احمد باکثیر، عمر بن عبدالرحمان باعلوی حضرمی و جز آنان اشاره کرد. [۱۹]
بریهی، عبدالوهاب، طبقات صلحاءالیمن، به کوشش عبدالله محمد حبشی، ج۱، ص۲۶۲، بیروت / صنعا، ۱۴۰۳ق/ ۱۹۸۳م.
[۲۰]
بامخرمه، عبدالله طیب، قلادة النحر، ص۱۳۳-۱۳۴ (نک: مل، لوفگرن).
۴.۱ - آثاربامخرمه در موضوعات گوناگون صاحب آثاری است، از آن جمله است: الفتاوی، که نسخه‌ای از آن در تریم به شماره ۸۷۵ نگاهداری می‌شود؛ امنیةالطامع، خلاصه شرح منظومه ابن هائم (یاسمینیه) در جبر و مقابله؛ شرحی بر ملحه حریری؛ نقدی بر جامع‌المختصرات نسایی؛ نقدی بر الفیه ابن مالک؛ و نیز رسالاتی در علم هیأت [۲۳]
«علماء حضرموت»، المنهاج، ج۱، ص۸۴ (نک: مل، المنهاج).
۵ - درگذشتعفیفالدین در عدن درگذشت و نزدیک آرامگاه استادش باشکیل به خاک سپرده شد. [۲۴]
بامخرمه، عبدالله طیب، قلادة النحر، ص۱۳۴- ۱۳۵ (نک: مل، لوفگرن).
۶ - پانویس۷ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «بامخرمه»، ج۱۱، ص۴۴۱۷. |